Nazimiljardairs - David de Jong | De Ondernemers Boekencast afl 66

Je vindt de notities bij deze aflevering hier: https://decideforimpact.com/nazimiljardairs-boekencast-afl-66/

In deze aflevering hebben we het over het boek Nazimiljardairs. Wat een bijzonder en goed geschreven boek. Je wordt meegenomen door de geschiedenis van de rijkste families in Duitsland die nu nog steeds producten produceren die we kennen en gebruiken, en de rol die de oorlog en nazi’s hebben gespeeld in de groei van deze bedrijven.

Je kijkt vol ongeloof hoe ze hebben gereageerd op morele vraagstukken. Waarbij je als ondernemer in de huidige tijd ook op een morele manier naar de toekomst kunt kijken. Waar zeg ik vandaag ja tegen, waarover onze achterkleinkinderen zich straks verbazen en mogelijk liever over zwijgen.

De ondertitel van het boek van David de Jong is, de donkere geschiedenis van de rijkste families van Duitsland. Een donkere geschiedenis die ik als Nederlander niet kende.

Tom studeerde geschiedenis in Berlijn en deelt in deze podcast aflevering, inzichten en verhaallijnen die ik gemist had.

David de Jong is correspondent voor Het Financieel Dagblad in het Midden-Oosten. David was eerder verslaggever voor Bloomberg News en deed daar vier jaar onderzoek vanuit Berlijn voor dit boek.

Het is een bijzonder boek waarin ik eerst verrast was over de ondersteuning van deze rijkste families voor het nazi regime ver voor het begin van de oorlog en bij de opbouw van de oorlogsmachine. Ze verkrijgen al snel eigendom over bedrijven van Joodse eigenaren en bedrijven in overvallen landen. Tijdens de oorlog maken ze ook gebruik van slaven en krijgsgevangen, vooral vrouwen en kinderen voor het werk in hun fabrieken. Om na de oorlog er alles aan te doen om te voorkomen dat ze berecht en bestraft worden. Zelfs nu nog willen de (klein)kinderen van deze industriëlen de overlevenden niet vergoeden voor de gruwelijkheden die hun (groot)ouders hebben aangedaan en proberen dit alles nog steeds zoveel mogelijk verborgen houden.

Dit boek van David de Jong beschrijft de geschiedenis van deze families na grondig onderzoek, die mij met andere ogen heeft doen kijken naar enkele grote bedrijven, en hun producten, in Duitsland, en hun oorlogsverleden. Het boek is bijzonder, interessant en geeft een goed inzicht in dit verleden dat in Nederland nauwelijks bekend is. Het boek leest fijn terwijl het 345 pagina’s heeft en er veel familienamen door elkaar lopen.

Het boek bestaat zes delen:

1. Volstrekt middelmatig
2. Het nationaalsocialistische spook zal spoedig voorbij trekken
3. De jongens zijn inmiddels al mannen geworden
4. Jij zult verder leven
5. Negen nullen
6. De afrekening

Het verhaal over het museum in Israel dat Davis met zijn vrouw bezocht is de epiloog en dan vind je de stambomen van de families als aanhangsel.

In de verantwoording van de bronnen lees je hoeveel moeite David heeft gestoken in het bronnenonderzoek.

Voorin het boek zie je een overzicht van de namen van alle hoofdrolspelers. Dat is best handig wanneer je tijdens het lezen niet meer precies weet hoe het zit met al die families en hun kinderen.

 

Opvallende lessen uit het boek voor mij:

• De dreiging van het communisme heeft de nazi partij gebruikt om miljoenen op te halen van de meest invloedrijke Duitsers in 1933 voor de verkiezingscampagne.
• Zeg je als ondernemer op dit soort moment ja of nee voor de ondersteuning van zo’n partij en gedachtegoed.
• De industriëlen committeren zich langzaamaan steeds meer aan het nationaal socialisme omdat ze de kansen ruiken voor hun eigen ondernemingen.
• Steeds meer bedrijven worden opgekocht door joodse eigenaren onder druk te zetten en verkopen vaak tegen een lage waarde.
• De familie Quandt is de rode draag in het boek, met Günther Quandt, Herbert Quandt, Harald Quandt, en Magda die na haar scheiding van Günther, trouwt met Joseph Goebbels.
• Magda helpt via de Quandt’s het netwerk met industriëlen te ontwikkelen
• Porsche Piëch zijn eigenlijk het enige bedrijf uit boek die door de nazi’s rijk zijn geworden. De andere genoemde families waren al rijk.
• Eerst komen de genoemde industriëlen oneerlijk aan bedrijven, en later zetten ze dwangarbeiders in.
• Het eigen individualistische belang om nog rijker te worden kent geen (humane) grenzen.
• De kernvraag uit het boek, waar ga je als ondernemer in mee, en waar zeg je met je eigen geweten nee tegen?
• De Persil-briefjes worden gebruikt om de geschiedenis van die industriëlen schoon te wassen.
• De dreiging van Rusland vonden de geallieerden belangrijker dan de berechting van die industriëlen.
• Hoe ga je als ondernemer met het verleden om als je weet dat je vader of grootvader dat vermogen enorm vergroot heeft tijdens zo’n oorlog.
• Terwijl BMW responsible leadership promote is er nog steeds de Harald Quandt Stiftung gekoppeld aan BMW waar ze geen afstand van willen doen en ook niet transparant over zijn.
• Waarom nemen die families niet meer afstand van hun eigen verleden, gaan daar transparanter mee om en dragen verantwoordelijkheid wat hun ouders en grootouders hebben aangericht?
• In het nu kun je ook kijken wat is onze verantwoordelijkheid ten opzichte van de toekomstige generaties (De goede voorouder)
• Dat Ferdinand Porsche de Volkswagen kever voor Hitler heeft ontworpen, daarvoor betaald is door de Nazis en daarnaast de afspraak had gemaakt dat hij 1% van iedere verkochte auto ontving.

 

Beluister hier ons gesprek over het boek Nazimiljardairs. Een bijzonder boek waarin je kennismaakt met enkele van de meest rijke families uit Duitsland waar de oorlog een sleutelrol heeft gespeeld in de ontwikkeling van de bedrijven. Een geschiedenis die in Nederland niet echt bekend is.