Naar een gezond groeibedrijf in vijf stappen - Justin Jansen en Tom Mom | Boekencast 28

De volledige notities van deze aflevering vind je hier https://ernohannink.nl/naar-een-gezond-groeibedrijf-in-vijf-stappen-boekencast-afl-28

 

Dit boek met de ondertitel ‘succesvol zijn en blijven in tijden van verandering’ is van de auteurs Justin Jansen en Tom Mom. Beide hoogleraar aan Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit. Justin is academisch directeur van het Erasmus Centre for Entrepreneurship en Tom van de Executive mba opleiding van rsm.

Ze zijn ook de oprichters van de Top 250 Groeibedrijven en het ScaleUp Dashboard en van Gezondgroeibedrijf.nl.

Het boek is opgedeeld in de vijf groeistappen:

1. Verken het groeilandschap
2. Ontdek de groeiformule
3. Vertel het groeiverhaal
4. Ontwikkel de collectieve groeivaardigheden
5. Versterk de groeimotor

Twintig jaar lang bestuderen ze vanuit de Erasmus Universiteit Rotterdam hoe bedrijven gezond weten te groeien. Daarbij gaat het om grote, lang bestaande ondernemingen, maar ook om start-ups, scale-ups en het midden- en kleinbedrijf.

Ze hebben vele bedrijven onderzocht maar de cases die terugkomen in het boek zijn van 4 bedrijven:

• Coolblue
• Jumbo
• YoungCapital
• Takeaway

Waarschuwingssignalen herkennen in de markt dat er ruimte is voor indringers:

• Simpelere, vaak betere en goedkopere alternatieven
• Nieuwe verdienmodellen
• Ontevredenheid en ondoorzichtigheid

Potentiële gezondheidsproblemen in je bedrijf:

• Problemen met vasthouden en ontwikkelen van talent
• Marktrelevantie achteruit
• Te weinig onderscheidende kenmerken en vaardigheden

“Voor een gezond groeibedrijf is groter worden niet per se een doel op zich, maar eerder een middel om impact te maken en op de langere termijn succesvol te zijn. Gezond groeien is dus veel meer dan groter worden alleen. Een bedrijf kan op veel meer manieren groeien, bijvoorbeeld door slimmer, wendbaarder en duurzamer te worden.”

1. Verken het groeilandschap

Om veelbelovende en kansrijke groeipaden – of eigenlijk een groeiplatform – te ontdekken:

1. de grote en meest impactvolle externe veranderingen in kaart brengen
2. op basis daarvan onvervulde en nieuwe opkomende klantbehoeften identificeren
3. de strategische kerncompetenties bepalen die je gaat inzetten om in die klantbehoeften te voorzien.

Er zijn vijf belangrijke megatrends gesignaleerd (McKinsey):

• Demografische en sociale veranderingen
• Verstedelijking
• Klimaatverandering en grondstoffenschaarste
• Technologische verandering
• Verschuiving van de economische macht

Dit levert kansen op zoals:

• Van productdenken naar klantbeleving
• Van offline naar online
• Van bezit naar gebruik (product as a service)
• Van lineair naar circulair
• Van leverancier naar platform

Met je strategische kerncompetenties en de kansen kun je toekomstige waarde mee creëren. Interessante vragen hierbij zijn:

1. Hoe waardevol zijn je kerncompetenties (in de ogen van de klant)?
2. Hoe onderscheidend zijn je kerncompetenties?
3. Hoe moeilijk zijn je kerncompetenties te kopiëren?
4. Wat is hun levensduur?

2. Ontdek de groeiformule

Of je groeipad naar blijvend succes leidt – zo leren ze uit de wetenschappelijke literatuur en de ervaringen van gezonde groeibedrijven – bepaal je aan de hand van de volgende vragen:

1. Bevestigt je klant je basisaannames?
2. Ben je een groeiplatform aan het bouwen?
3. Zijn de benodigde kennis en vaardigheden te verkrijgen?
4. Biedt het nieuwe idee overtuigend groeipotentieel?

Testen, experimenteren. Eerst verkopen en dan ontwikkelen. Je vindt mooie voorbeelden in dit hoofdstuk.

Groeiplatform = het vliegwiel. Bouw voort op je de bestaande fundamenten. Versterkt de nieuwe ontwikkeling je huidige producten en markt?

De kennis en vaardigheden kun je ontwikkelen, via samenwerking of door overnames bereiken. Prikkelende voorbeelden zijn van Jumbo door de overname van LaPlace en SmulWeb. Zelf ontwikkelen doen ze o.a. Via Jumbo Tech Campus.

In het onderdeel of er voldoende groeipotentieel is komen de volgende punten naar voren:

Financieel

• Grootte van de markt
• Aantrekkelijkheid van de markt
• Gedeelde kosten

Strategisch

• Concurrentie
• Gedeelde klanten
• Samenwerking

Dit lijkt allemaal te gaan over groter worden, hier mis ik het onderdeel dat ze eerder wel noemden, duurzamer worden.

3. Vertel het groeiverhaal

De cultuur van je bedrijf.

Je belangrijkste rol als oprichter en leider, het verhaal delen 

1. Wie ben je als bedrijf en waar sta je voor? (hogere doel en identiteit)
2. Welke overtuigingen vormen daarbij het fundament? (kernwaarden)
3. Waarom is het van belang om de nieuwe groeipaden in te slaan? (promotie en preventie)

In het boek Drive komt dit onder andere ook aan bod en in Nieuw Europees Organiseren. Inspiratie en een duidelijke visie delen. Maak duidelijk waar je doel is. Zodat mensen zelf eenvoudig de wat kunnen invullen.

4. Ontwikkel collectieve groeivaardigheden

In dit hoofdstuk een aantal onderdelen waar ik andere theorieën heb gezien die beter lijken te kloppen.

“Hoe langer iemand in functie is, hoe kleiner het vermogen en de bereidwilligheid om te vernieuwen.” Heel andere ervaring dan beschreven in Hidden Champions. Vakmanschap blijf je ontwikkelen. Ook de ondernemer die lang blijft is beter in staat om de langetermijndoelen te realiseren.

“Binnen een gezond groeibedrijf kun je het als leiderschapsteam over van alles met elkaar oneens zijn en stevige discussies hebben – dat is alleen maar goed – maar over één ding moet er eensgezindheid bestaan en dat is het groeiverhaal. Als een gedeelde ambitie waaraan iedereen zich committeert, is het groeiverhaal je allergrootste bindmiddel” – de cultuur en kernwaarden lijkt me het grootste bindmiddel daar neem je ook mensen op aan, eerst cultuur dan vaardigheden.

“Denk hierbij aan incentives voor het bereiken van gezamenlijke doelen. Beloningen die mensen in het leiderschapsteam krijgen, zijn dan ook aan elkaar gerelateerd.” ook hier weer een ander inzicht, belonen en prestaties zijn op dit niveau nauwelijks aan elkaar gekoppeld en nodigen uit om meer korte termijn beslissingen te nemen. Dit voelt Angelsaksisch aan.

De ondernemer besteed 40% van zijn tijd aan de groei zeggen Jansen en Tom. Dat zie je ook terug bij de onderzoeken naar hidden champions. De leiders zijn nauw betrokken bij innovatie.

Je schept zo’n optimaal groeiklimaat met de volgende acties:

• Vertaal het groeipad in ambitieuze doelstellingen.
• Zorg dat de bedrijfscultuur (kernwaarden) zich vertaalt in beoogd gedrag.
• Zorg dat mensen grip hebben op hun eigen situatie. (autonomie – informatie)

5. Versterk de groeimotor

• Exploratie: nieuwe groeipaden uitbouwen en opschalen
• Exploitatie: de kern uitbreiden, verbeteren, er het maximale uit halen. Continu blijven leren en je kernactiviteiten te verbeteren, optimaliseer je de wereld van vandaag.

Opschalen van groeipaden:

1. Veranker een stevig opschaalteam (Duidelijk mandaat, Besluitvaardigheid en Verbondenheid)
2. Leer hoe je de nieuwe basisprocessen probleemloos uitvoert
3. Opschalen door samen te werken

En, het versterken van de kern:

1. Delen
2. Verbeteren
3. Differentiëren

Jansen en Mom stellen een geïntegreerd dashboard voor met de volgende vier indicatoren:

• Voortgang van nieuwe groeipaden
• Vitaliteit van de medewerkers – meetbaar maken? Mensen worden cijfers in een spreadsheet.
• Financiële resultaten
• Waardecreatie

Opschalen lijkt toch vooral te gaan over het groter worden van het bedrijf en minder de andere elementen die genoemd werden bij gezond groeien. Ik mis in het boek bijvoorbeeld aandacht voor de maatschappij en planeet. Al zag ik het wel terug in de voorbeelden bij Jumbo met name.

Het ruikt af en toe naar Angelsaksisch denken, groter worden als doel, ten koste van alles, maar over het meeste is goed toe te passen ook in een Rijnlandse omgeving.